YANIK DERECELERİ
Vücutta 3 farklı yanık oluşabilir:
1. Derece Yanık (Yüzeysel Yanık): Yalnızca yüzeyel derinin zarar gördüğü, ciltte kızarıklık ve hafif ağrıyla karakterize olan tiptir. Güneş yanığı bu tipe iyi bir örnektir. Kısa sürede kendiliğinden iyileşebilir.
2. Derece Yanık (Kısmi Kat Yanık): Daha çok sıcak suyla haşlanma, alevle veya sıcak cisimle temasla oluşan yanıklardır. Ciltte kızarıklığa ek olarak su kesecikleri görülür. Çok ağrılı, iltihaplanmaya açık yanıklardır.
3. Derece Yanık (Tam Kat Yanık): Cildin tüm tabakalarını etkileyip cilt altı dokudan kas, kemik ve organlara dek inmiş yanıklardır. Koyu kahverenginden siyaha dek renk alabilir, sinir uçları da harap olduğundan ağrısızdır. En çok patlama ile oluşmuş yangınlarda ve alevlerle sınırlanmış ortamda kalan kişilerde veya elektrik çarpmaları ile oluşur.
STOLL EĞRİSİ NEDİR? NE İŞE YARAR?
Stol Eğrisi, sıcaklığa ve süreye bağlı olarak deride yanığın ne zaman oluşacağını gösteren bir eğridir. Bu eğri, Alicia STOLL ve Maria CHIANTA adlı araştırmacıların, deride gerçekleşen yanıkları ölçtükleri testlerin sonucunda oluşturulmuştur. Aşağıda Stoll Eğrisini görebilirsiniz.
Yukarıdaki Stoll Eğrisinden görülebileceği gibi yanık belli bir sürede belli bir sıcaklık artışı ile mümkündür. Örneğin 5 saniye içinde sıcaklık 8 derece artarsa yanık oluşmaz, çünkü yukarıdaki grafikte 5. saniyeye denk gelen 8 derecelik artış Stoll Eğrisinin altındadır.
Ama 5 saniyede 15 derecelik bir sıcaklık artışı deride yanığa neden olur. Çünkü 5. saniyeye denk gelen 15 derecelik artış Stoll Eğrisinin üstündedir.
KAYNAYAN KURBAĞA
Yanığın süreyle olan ilişkisini anlatmak için “Kaynayan Kurbağa” örneğini verebiliriz (Kaynak: https://www.youtube.com/watch?v=Rz5ZgcYheOw).
Eğer kurbağayı direkt sıcak suyun içine koyarsanız hemen içinden zıplar kaçar. Çünkü çok kısa sürede sıcaklık çok artıyor ve kurbağa bunu hissedip kaçıyor. Ama eğer kurbağayı soğuk suyun içine koyup suyu yavaş yavaş ısıtırsanız kurbağa bunu fark etmez ve su kaynayana kadar kurbağa çoktan ölmüş olur.
SICAK KÜVET
Bir diğer örnek de “Sıcak Küvet” örneğidir. Küvete sıcak su doldurup içine girmek isterseniz bunda zorlanırsınız çünkü vücudunuz çok kısa sürede yüksek sıcaklığa alışamaz ve bu da yanma hissine neden olur. Çünkü Stoll Eğrisinin üstünde kalınmış olur. Ama küveti ılık suyla doldurup içine girdikten sonra suyu yavaş yavaş ısıtırsanız vücudunuz buna alışır ve sıcaktan etkilenmez. Çünkü sıcaklık artışı daha uzun zamana (süreye) yayılmıştır. Yani Stoll Eğrisinin altında kalınmış olur.
Günümüzde, Koruyucu Elbise Standartlarında yer alan ve yanık seviyesini ölçen test metotlarında Stoll Eğrisi temel alınmaktadır. Yapılan testlerde süreye bağlı olarak gerçekleşen sıcaklık artışının Stoll Eğrisinin üstünde mi yoksa altında mı kaldığına bakılmakta ve böylece kullanılan koruyucu elbisenin yeterli koruma sağlayıp sağlamadığı tespit edilmektedir.
Hak Ettiğiniz Koruma 